Καμία διετία τώρα ακούμε για αυτή την "κρίση" την greek crisis, χρεωκοπία, default, national debt και άλλα. Δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο στοιχηματίζουν πότε θα "σκάσει" η χώρα μας ή - ακόμα καλύτερα- λένε για την παγκόσμια τάξη, το διεθνές και αμαρτωλό λόμπι των τραπεζών και άλλα όμορφα. Και ούτε μπορώ να ακούω πότε οι Έλληνες να αντιδράσουν στην "πίεση των αγορών". Στην ποια;
Ας το δούμε λίγο διαφορετικά. Ιστορικά λοιπόν και πάλι, ας δούμε τις αγορές στην Ελλάδα, χωρίς να δούμε την αρχαία αγορά αυτή τη φορά.
Κεφαλοχώρια- οι πρώιμες νεοελληνικές υπερ-αγορές
Μου έλεγε η μάνα μου λοιπόν ότι όταν ήταν μικρή πηγαίναν (με τα πόδια, για αυτό μου το έλεγε) στο Μουζάκι, στο πανηγύρι. Μου το είχε πει και ο παππούς μου. Περπατούσαν λοιπόν αρκετές μέρες μέχρι να φτάσουν για να πουλήσουν κ να αγοράσουν προιόντα (goods). Πηγαίναν στο λεγόμενο "κεφαλοχώρι" -τα ξέρουμε τα κεφαλοχώρια ήταν χωριά που είχαν αγορά, παζάρι (για το πανηγύρι του Μουζακίου έχω ακούσει και άλλους να αναφέρονται, ειδικά παλιότερα, αλλά δεν είχα την τύχη να πάω ποτέ στο παζάρι του αν και έχω περάσει από εκεί). Για το ρόλο του στη ζωή των ανθρώπων τότε, ενδεικτικά (για άλλο πανηγύρι):
Έτσι, κατά μαρτυρίες πληροφορητών, Σουφλιώτες έμποροι και άλλοι κάτοικοι επισκέπτονταν το πανηγύρι και εξαιτίας αυτού δημιουργήθηκαν κουμπαριές, οι οποίες αξιοποιήθηκαν από τους Σουφλιώτες προσκυνητές και εμπορευόμενους για την παροχή φιλοξενίας, αλλά ταυτόχρονα χρησιμοποιήθηκαν από τους εκδιωγμένους από τις εστίες τους για την ομαλή μετάβαση στο καινούργιο καθεστώς.
Από τα κεφαλοχώρια στα Supermarket
Τα κεφαλοχώρια λειτουργούσαν περιοδικά ως αγορές και φυσικά στο εξωτερικό γεννήθηκε και το concept του Supermarket, για την αυτο-εξυπηρέτηση. Που αλλού, στις ΗΠΑ:
The concept of a self-service grocery store was developed by American entrepreneur Clarence Saunders and his Piggly Wiggly stores. His first store opened in Memphis, Tennessee, in 1916. Saunders was awarded a number of patents for the ideas he incorporated into his stores.[2][3][4][5] The stores were a financial success and Saunders began to offer franchises [...].
Οι υπεραγορές στην Αθήνα
Τα χρόνια μετά τον πόλεμο του 1940-1949 περάσαν, ο κόσμος κατέβαινε στην Αθήνα και αφού τα μισά τα μπάζωσε και τα έχτισε και άλλα τα έκαψε, αναρωτιέμαι αν ποτε ασχολήθηκε με την αγορά, παράλληλα βέβαια όπως ήταν φυσικό στήθηκαν και νέες αγορές στην Αθήνα. Η Αθήνα γνώριζε κατασκευαστική ανάπτυξη και έτσι οι τεχνικές- κατασκευαστικές εταιρείς έγιναν αργότερα καναλάρχες και εφοπλιστές. Αλλά ας μείνουμε στις αγορές. Έτσι είχαμε τη Βαρβάκειο, το Μοναστηράκι, τη Νέα Ιωνία, την Ερμού, τον Πειραιά και πόσες λαικές αγορές. Και η Εκκλησία έχει τα πανηγύρια της και μάλλον είναι η μόνη που τα διατηρεί τόσο καλά... Πάντα ήξεραν τι έκαναν οι παπάδες (αναφέρομαι στην τεχνογνωσία τους φυσικά).
Η ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα
Με την έλευση της εποχής της πληροφορίας, και μετά τον πρωτογενή (γεωργία-κτηνοτροφία) και τον δευτερογενή τομέα (τυποποίηση- μεταποίηση), ήρθαν και οι υπηρεσίες (services).
Υπηρεσίες. Μεγάλη λέξη.
Τουρισμός, τράπεζες, (αερο)μεταφορές, έρευνα, ασφάλεια και πόσες άλλες. Ο κόσμος γινόταν ένα και έτσι ήρθε και η λέξη παγκοσμιοπόιηση. Πολυεθνικές και τα άλλα τα ζούμε.
Τι συνέβη αλλού: δημιουργήθηκαν παγκόσμιες αγορές ανά κλάδο π.χ. στην παιδεία με τα ιδρύματα να αναταγωνίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο και ανά αντικείμενο. Οι τράπεζες δημιούργησαν προιόντα και πουλούσαν κατανάλωση- ασχολίαστο εδώ. Και όλοι αναφέρονται στο marketing, τη γνώση δηλαδή αυτή, που έγινε επιστήμη- λογικό. Φυσικά το ίντερνετ έγινε το νέο marketplace ότι ήταν το Μουζάκι για την Βόρεια Ελλάδα κάποτε... Οι αγορές μεγάλωναν και τα κράτη δανείζονταν για την ανάπτυξή τους με σκοπό την ανάπτυξη. Τα κράτη εκμεταλλεύονταν τους εθνικούς τους πόρους και προχωρούσαν σε εξαγωγές, ανέπτυσσαν καινοτόμες επιχειρήσεις από την παιδεία και έτσι σήμερα αναφερόμαστε στην αγορά του Χονγκ Κονγκ, στη Silicon Valley και αλλού.
Η ανάπτυξη (;) του τριτογενούς τομέα στην Ελλάδα
Η Ελλάδα μια χαρά βιομηχανία είχε κάποτε...
Γνωρίζατε για το Μεταξουργείο "Γειτονιά τών πρωτομαστόρων, των οικοδόμων τής Αθήνας, ήταν η περιοχή του Μεταξουργείου, η οποία πήρε το όνομά της το 1835, από ένα παλαιό εργοστάσιο μεταξουργίας, το οποίο στεγαζόταν στην ημιτελή κατοικία τού Πρίγκιπος Κατακουζηνού, στην οδό Μυλλέρου".
Μετά το 1981, που ο κόσμος μπήκε στο δημόσιο (έως σήμερα που παρακαλάει για λίγο ακόμα να μπει), που οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν στηρίχθηκαν στρατηγικά ποτέ αλλά με επιδοτήσεις- και δε συνεργάστηκαν ποτέ και μεταξύ τους για να λέμε και του στραβού το δίκιο, αλλά επειδή τα κόμματα μοιράζαν τις επιδοτήσεις στρατεύονταν αναλόγως... που οι επιλογές των πολιτικών ήταν συνυφασμένες με το βόλεμα των ψηφοφόρων, που τα πανεπιστήμια ήταν εκτός ΑΓΟΡΑΣ από την αριστερά και η επιχειρηματικότητα είναι ταυτισμένη με την απατεωνιά, που οι πολιτικές νεολαίες ή πήγαιναν εκδρομές ή κατάληψη, μαζί με τηλεπτικούς αστέρες, που τα golden boys το 1999 με το χρηματιστήριο τροφοδότησαν επιχειρηματικές και πολιτικές οικογένειες....και άλλα... αλλά ως αποτέλεσμα ότι με όλα αυτά απλά ισοπεδώσαμε και απαξιώσαμε τις αγορές μας (στήνοντας όμως και τεράστια εμπορικά κέντρα χωρίς ελληνικά προιόντα σε ολυμπιακά ακίνητα) μπαίνοντας στην ευρωπαική ένωση και το ευρώ ΔΑΝΕΙΖΟΜΕΝΟΙ και με λάθος λογιστικά βιβλία... και έως ΚΑΙ το 2004 σηκώσαμε και κούπες και Ολυμπιακούς...
Καρτέλ, μονοπώλια, κρατικές εξαγορές από ιδιώτες ή καλύτερα ιδιωτικό κράτος και κρατικές επιχειρήσεις στο εσωτερικό περιβάλλον... Φτάσαμε μετά το 2004 που δεν ήμασταν απαραίτητοι διεθνώς σε επίπεδο ασφαλείας ούτε στο ΝΑΤΟ, μετά την ένταξη της Βουλγαρίας το 2004 και την ανεξαρτησια του Κοσόβου το 2008, με μία Ευρώπη των 25 και το BRIC... και ενώ οι αμερικάνοι ήταν έτοιμοι να σκάσουν και οι γερμανοί είχαν χάσει τη μπάλα με την κινέζικη οικονομία ως κατασκευαστική- πραγωγική υπερδύναμη..... ακούστηκε (ξαφνικά;) ένα
Θα έρθει η δραχμούλα πάλι; Που έλαχε λοιπόν ο κλήρος;
Στην πιο αδύναμη όχι οικονομικά ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ χώρα- αυτό που επί το πλείστον παρήγαγε το 2010 η Ελλάδα ήταν δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι. Και εγένετο... κρίση. Η κρίση συνεπώς είναι δική μας, της ΑΓΟΡΑΣ μας, αλλά αφού η αγορά ΜΑΣ έχει το ευρω εφόσον είμαστε συνδεδεμένοι νομισματικά με άλλες 15 περίπου μεγάλες αγορές, η αλλαγή της σε δραχμή αν συνεχίσουμε είναι παραπάνω από ρεαλιστική, ίσως και η βέλτιστη. Και πολύ καλά θα κάνουν.
Τι κάνουμε τώρα
Βασικά, πρέπει να ...ξαναπάμε στο παζάρι. Πρέπει να ξαναφτιάξουμε την ελληνική αγορά και να την επανατοποθετήσουμε στη διεθνή. Όλα αυτά που λέμε για το ελληνικό Brand και τα άλλα, ας μη γελιόμαστε, μικρής σημασίας είναι συγκριτικά- είναι το όνομα του πάγκου που πρέπει να πάμε να τοποθετήσουμε στο παγκόσμιο πανηγύρι.
Και ας μη γελιόμαστε, κανένα ΔΝΤ δε θα μας βάλει στο παζάρι, είναι εδώ μόνο για να προετοιμάσει την εξαγορά της αγοράς μας από τις άλλες, και κανένα υπουργείο και πλάνο δε μπορεί να παράξει προιόντα και να πάρει το ρίσκο να τα πάει στο παζάρι και φυσικά δεν μπορεί και να τα πουλήσει.. Και φυσικά έτσι οι "αγορές" θα πειστούν. Ας δούμε λοιπόν ποιοι είμαστε, τι έχουμε, ας δούμε που πρέπει να το στήσουμε, την τιμή μας, πως θα πουλάμε και... φύγαμε για Mouzaki.
Ας το δούμε λίγο διαφορετικά. Ιστορικά λοιπόν και πάλι, ας δούμε τις αγορές στην Ελλάδα, χωρίς να δούμε την αρχαία αγορά αυτή τη φορά.
Μου έλεγε η μάνα μου λοιπόν ότι όταν ήταν μικρή πηγαίναν (με τα πόδια, για αυτό μου το έλεγε) στο Μουζάκι, στο πανηγύρι. Μου το είχε πει και ο παππούς μου. Περπατούσαν λοιπόν αρκετές μέρες μέχρι να φτάσουν για να πουλήσουν κ να αγοράσουν προιόντα (goods). Πηγαίναν στο λεγόμενο "κεφαλοχώρι" -τα ξέρουμε τα κεφαλοχώρια ήταν χωριά που είχαν αγορά, παζάρι (για το πανηγύρι του Μουζακίου έχω ακούσει και άλλους να αναφέρονται, ειδικά παλιότερα, αλλά δεν είχα την τύχη να πάω ποτέ στο παζάρι του αν και έχω περάσει από εκεί). Για το ρόλο του στη ζωή των ανθρώπων τότε, ενδεικτικά (για άλλο πανηγύρι):
Έτσι, κατά μαρτυρίες πληροφορητών, Σουφλιώτες έμποροι και άλλοι κάτοικοι επισκέπτονταν το πανηγύρι και εξαιτίας αυτού δημιουργήθηκαν κουμπαριές, οι οποίες αξιοποιήθηκαν από τους Σουφλιώτες προσκυνητές και εμπορευόμενους για την παροχή φιλοξενίας, αλλά ταυτόχρονα χρησιμοποιήθηκαν από τους εκδιωγμένους από τις εστίες τους για την ομαλή μετάβαση στο καινούργιο καθεστώς.
Από τα κεφαλοχώρια στα Supermarket
Τα κεφαλοχώρια λειτουργούσαν περιοδικά ως αγορές και φυσικά στο εξωτερικό γεννήθηκε και το concept του Supermarket, για την αυτο-εξυπηρέτηση. Που αλλού, στις ΗΠΑ:
The concept of a self-service grocery store was developed by American entrepreneur Clarence Saunders and his Piggly Wiggly stores. His first store opened in Memphis, Tennessee, in 1916. Saunders was awarded a number of patents for the ideas he incorporated into his stores.[2][3][4][5] The stores were a financial success and Saunders began to offer franchises [...].
Οι υπεραγορές στην Αθήνα
Η ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα
Με την έλευση της εποχής της πληροφορίας, και μετά τον πρωτογενή (γεωργία-κτηνοτροφία) και τον δευτερογενή τομέα (τυποποίηση- μεταποίηση), ήρθαν και οι υπηρεσίες (services).
Υπηρεσίες. Μεγάλη λέξη.
Τουρισμός, τράπεζες, (αερο)μεταφορές, έρευνα, ασφάλεια και πόσες άλλες. Ο κόσμος γινόταν ένα και έτσι ήρθε και η λέξη παγκοσμιοπόιηση. Πολυεθνικές και τα άλλα τα ζούμε.
Τι συνέβη αλλού: δημιουργήθηκαν παγκόσμιες αγορές ανά κλάδο π.χ. στην παιδεία με τα ιδρύματα να αναταγωνίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο και ανά αντικείμενο. Οι τράπεζες δημιούργησαν προιόντα και πουλούσαν κατανάλωση- ασχολίαστο εδώ. Και όλοι αναφέρονται στο marketing, τη γνώση δηλαδή αυτή, που έγινε επιστήμη- λογικό. Φυσικά το ίντερνετ έγινε το νέο marketplace ότι ήταν το Μουζάκι για την Βόρεια Ελλάδα κάποτε... Οι αγορές μεγάλωναν και τα κράτη δανείζονταν για την ανάπτυξή τους με σκοπό την ανάπτυξη. Τα κράτη εκμεταλλεύονταν τους εθνικούς τους πόρους και προχωρούσαν σε εξαγωγές, ανέπτυσσαν καινοτόμες επιχειρήσεις από την παιδεία και έτσι σήμερα αναφερόμαστε στην αγορά του Χονγκ Κονγκ, στη Silicon Valley και αλλού.
Η Ελλάδα μια χαρά βιομηχανία είχε κάποτε...
Γνωρίζατε για το Μεταξουργείο "Γειτονιά τών πρωτομαστόρων, των οικοδόμων τής Αθήνας, ήταν η περιοχή του Μεταξουργείου, η οποία πήρε το όνομά της το 1835, από ένα παλαιό εργοστάσιο μεταξουργίας, το οποίο στεγαζόταν στην ημιτελή κατοικία τού Πρίγκιπος Κατακουζηνού, στην οδό Μυλλέρου".
Μετά το 1981, που ο κόσμος μπήκε στο δημόσιο (έως σήμερα που παρακαλάει για λίγο ακόμα να μπει), που οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν στηρίχθηκαν στρατηγικά ποτέ αλλά με επιδοτήσεις- και δε συνεργάστηκαν ποτέ και μεταξύ τους για να λέμε και του στραβού το δίκιο, αλλά επειδή τα κόμματα μοιράζαν τις επιδοτήσεις στρατεύονταν αναλόγως... που οι επιλογές των πολιτικών ήταν συνυφασμένες με το βόλεμα των ψηφοφόρων, που τα πανεπιστήμια ήταν εκτός ΑΓΟΡΑΣ από την αριστερά και η επιχειρηματικότητα είναι ταυτισμένη με την απατεωνιά, που οι πολιτικές νεολαίες ή πήγαιναν εκδρομές ή κατάληψη, μαζί με τηλεπτικούς αστέρες, που τα golden boys το 1999 με το χρηματιστήριο τροφοδότησαν επιχειρηματικές και πολιτικές οικογένειες....και άλλα... αλλά ως αποτέλεσμα ότι με όλα αυτά απλά ισοπεδώσαμε και απαξιώσαμε τις αγορές μας (στήνοντας όμως και τεράστια εμπορικά κέντρα χωρίς ελληνικά προιόντα σε ολυμπιακά ακίνητα) μπαίνοντας στην ευρωπαική ένωση και το ευρώ ΔΑΝΕΙΖΟΜΕΝΟΙ και με λάθος λογιστικά βιβλία... και έως ΚΑΙ το 2004 σηκώσαμε και κούπες και Ολυμπιακούς...
Τι ΞΕΧΑΣΑΜΕ ενώ ασχολούμασταν με όλα αυτά;; μα φυσικά ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΜΑΣ
Στην πιο αδύναμη όχι οικονομικά ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ χώρα- αυτό που επί το πλείστον παρήγαγε το 2010 η Ελλάδα ήταν δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι. Και εγένετο... κρίση. Η κρίση συνεπώς είναι δική μας, της ΑΓΟΡΑΣ μας, αλλά αφού η αγορά ΜΑΣ έχει το ευρω εφόσον είμαστε συνδεδεμένοι νομισματικά με άλλες 15 περίπου μεγάλες αγορές, η αλλαγή της σε δραχμή αν συνεχίσουμε είναι παραπάνω από ρεαλιστική, ίσως και η βέλτιστη. Και πολύ καλά θα κάνουν.
Τι κάνουμε τώρα
Και ας μη γελιόμαστε, κανένα ΔΝΤ δε θα μας βάλει στο παζάρι, είναι εδώ μόνο για να προετοιμάσει την εξαγορά της αγοράς μας από τις άλλες, και κανένα υπουργείο και πλάνο δε μπορεί να παράξει προιόντα και να πάρει το ρίσκο να τα πάει στο παζάρι και φυσικά δεν μπορεί και να τα πουλήσει.. Και φυσικά έτσι οι "αγορές" θα πειστούν. Ας δούμε λοιπόν ποιοι είμαστε, τι έχουμε, ας δούμε που πρέπει να το στήσουμε, την τιμή μας, πως θα πουλάμε και... φύγαμε για Mouzaki.
Σχόλια
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_12/12/2010_1293505