Δε χρειάζεται να αναφέρουμε πόσα περιστατικά με ληστές στην νεότερη ιστορία της Ελλάδας, όπως αυτό με τους Αρβανιτάκηδες στο Δήλεσι. Αλλά θα εστιάσω στον Όλυμπο, για προσωπικούς λόγους τώρα.
Παιδί θυμάμαι αμυδρά είχα πάει στη Λευκάδα (οικογενειακά) και είχα δει την πολύ γνωστή φωτό του Γιαγκούλα που θυμάμαι ότι αν και κοίταζα τρομαγμένος δε μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από πάνω της, σε ένα σπίτι- μουσείο κάτι τέτοιο ήτανε. Αυτή τη φωτό λέω:
Τυχαία πάλι έπεσα πάνω σε ένα ντοκιμαντέρ για το ληστή Γκαντάρα (βλέπε πηγές) και λέω να γράψω ένα ποστ για τους ληστές, μιας που έχω και καιρό. Πάμε στο τότε.
Όλυμπος, μετά τη μικρασιατική καταστροφή
Όλυμπος, ούτε 100 χρόνια πίσω σε μία περιοχή που μόλις είχε ενωθεί με το μόλις 100ετές ελληνικό κράτος.
Η ύπαιθρος ταλαιπωρημένη οικονομικά μαστίζεται από φτώχεια και κύρια ασχολία των κατοίκων ηγ κτηνοτροφία.
Σε εκείνες τις περιοχές έδρασαν οι celebrities της εποχής, οι ληστές... Προσπαθώντας να βρω κοινά στοιχεία γιατί και τους θαύμαζαν και γιατί έκαναν τόσο βίαια εγκλήματα με μία ιδιαίτερη ευαισθησία περί δικαίου, κατάλαβα ότι είχαν υποστεί μία αδικία, στο χωριό που μεγάλωσαν είχαν δώσει αφορμές και οι συγχωριανοί τους είχαν μειώσει (μιλάμε για άλλες εποχές και ηλικίες τότε) και αναγκάζονταν να βγουν στο βουνό να ζήσουν και να δράσουν.
Δείτε τι λέει το μαχαίρι του Γιαγκούλα, η Παρδάλα, τι έγραψε ο ίδιος δηλαδή πάνω της (φυλάσσεται σήμερα στο εγκληματολογικό μουσείο):
Παιδί θυμάμαι αμυδρά είχα πάει στη Λευκάδα (οικογενειακά) και είχα δει την πολύ γνωστή φωτό του Γιαγκούλα που θυμάμαι ότι αν και κοίταζα τρομαγμένος δε μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από πάνω της, σε ένα σπίτι- μουσείο κάτι τέτοιο ήτανε. Αυτή τη φωτό λέω:
Τυχαία πάλι έπεσα πάνω σε ένα ντοκιμαντέρ για το ληστή Γκαντάρα (βλέπε πηγές) και λέω να γράψω ένα ποστ για τους ληστές, μιας που έχω και καιρό. Πάμε στο τότε.
Όλυμπος, μετά τη μικρασιατική καταστροφή
Όλυμπος, ούτε 100 χρόνια πίσω σε μία περιοχή που μόλις είχε ενωθεί με το μόλις 100ετές ελληνικό κράτος.
Η ύπαιθρος ταλαιπωρημένη οικονομικά μαστίζεται από φτώχεια και κύρια ασχολία των κατοίκων ηγ κτηνοτροφία.
Σε εκείνες τις περιοχές έδρασαν οι celebrities της εποχής, οι ληστές... Προσπαθώντας να βρω κοινά στοιχεία γιατί και τους θαύμαζαν και γιατί έκαναν τόσο βίαια εγκλήματα με μία ιδιαίτερη ευαισθησία περί δικαίου, κατάλαβα ότι είχαν υποστεί μία αδικία, στο χωριό που μεγάλωσαν είχαν δώσει αφορμές και οι συγχωριανοί τους είχαν μειώσει (μιλάμε για άλλες εποχές και ηλικίες τότε) και αναγκάζονταν να βγουν στο βουνό να ζήσουν και να δράσουν.
Δείτε τι λέει το μαχαίρι του Γιαγκούλα, η Παρδάλα, τι έγραψε ο ίδιος δηλαδή πάνω της (φυλάσσεται σήμερα στο εγκληματολογικό μουσείο):
«Προς τους πάντας. Μη δηνάμενος να εύρο ίδινος δικαίου παρά της δυκαιοσήνης των Ελλήνων, ηναγγάσθην να τονίσο το δίκαιον της Παρδάλας ή Μαχαίρας. Όθεον η ύψηστος αυτή λειτουργός της ανάνδρου Δικαιοσύνης ονόματι Παρδάλα έχη τον λόγον από σήμερον εις πάντας τους αιωθούντας και απίστους. Η λειτουργία αυτής έσετε πάντοτε ειλικρινής και ουδέποτε θέλη λησμονήση τα Ιερά καθήκοντά της προς αναμονή του δικαίου.
Μαρτίου 1917»
Μαρτίου 1917»
Ελεύθερη απόδοση στη νέα ελληνική:
«Προς όλους. Επειδή δεν μπορώ να βρω δίκαιο στη δικαιοσύνη των Ελλήνων, αναγκάσθηκα να τονίσω το δίκαιο της Παρδάλας ή Μαχαίρας. Από τώρα και στο εξής η ύψιστη αυτή λειτουργός της άνανδρης Δικαιοσύνης, η ονομαζόμενη “Παρδάλα”, έχει τον λόγο απέναντι σε όλους τους υπεύθυνους και άπιστους. Η λειτουργία αυτής της μαχαίρας θα είναι πάντα ειλικρινής και πότε δεν θα λησμονήσει τα ιερά της καθήκοντα για την απονομή του δικαίου.
Μάρτιος 1917».
Μάρτιος 1917».
Δεν μπορώ να βρω δίκαιο στη δικαιοσύνη των Ελλήνων λέει ο Φώτος το 1917, μόλις 17 χρονών τότε. Σκοτώθηκε από απόσπασμα στην Κλεφτόβρυση Ολύμπου στα 25 του, ενώ είχε γίνει διάσημος στην εποχή του. Κατά άλλους σκότωσε 20 άτομα, κατά άλλους 50. Αναφέρεται ότι είχε προβλέψει και το θάνατό του διαβάζοντας τα σπλάχνα από αρνί λίγες ώρες πριν, αλλά και ότι οι ληστές από τα βουνά και τα μαχαίρια θα πάνε στις πόλεις με γραβάτες...
Γιατί βγήκαν αυτοί οι άνθρωποι στο βουνό;
Ο Γιαγκούλας ήταν μικρός κάτι σαν το παιδί που πείραζαν όλοι. Έφυγε 16 χρονών γιατί τον περιγελούσαν ως κλεφτοκοτά στο χωριό του. Ο Γκαντάρας βγήκε στο κλαρί τον Ιούλιο του 1918, με σύντροφο του τον Γεώργιο Βελώνη, έχοντας λιποτακτήσει απ’ τον στρατό και με σκοπό να σκοτώσει έναν τσιφλικά που είχε βιάσει τη σύζυγό του.
Καθαρά για λόγους δικαίου δηλαδή... μη ξεχνάμε ότι οι ληστές ζούσαν εις βάρος των κτηνοτρόφων και κάποιοι προδότες τους έδιναν και ή γλίτωναν και εκδικούνταν ή σκοτώνονταν. Φυσικά έφταναν σε ακρότητες, κανιβαλισμού κιόλας... Παγιδευμένα ζώα θα λέγαμε σήμερα. Άνθρωποι που δεν είχαν ευκαιρία σε τίποτα καλύτερο, ψάχνοντας τι..; ίσως προσπαθώντας να ζήσουν ελεύθεροι. Μη ξεχνάμε ότι τότε και οι χωρικοί πιέζονταν ή από κάποιο αφεντικό ή από τους ληστές, ή από τη χωροφυλακή που έψαχνε τους ληστές... μία άλλη κοινωνική πραγματικότητα.
Ληστές- celebrities
Οι ληστές έγιναν τραγούδια και θρύλοι. Σημαντική είναι η μοναδική ίσως φωτογράφιση του Γκαντάρα όσο ήταν ληστής, όπου κάλεσε το φωτογράφο Αθανάσιο Μάνθο από τα Τρίκαλα στο λημέρι του. Σήμερα ο εγγονός του διατηρεί το επάγγελμα του παππού του.
Είναι σημειωτέο επίσης ότι οι ληστές υπέγραφαν, είχαν brand, η εικόνα δίπλα είναι αληθινή, ο Γιαγκούλας υπέγραφε και ως βασιλιάς των Ορέων. Ας μη ξεχνάμε ότι τα δημοτικά τραγούδια ήταν και τα media της εποχής, διαδίδοντας τα νέα τραγουδώντας τα ως αφήγημα. Ωραίες εποχές.
Ένα πολύ ωραίο τραγούδι για τον φωτογράφο του Γκαντάρα, τον Α.Μάνθο φωτογράφο των Τρικάλων.. ποίημα του Χρήστου Μπράβου.
Το τέλος των ληστών
Οι ληστές τέλειωσαν ότι ψηφίστηκε ένας νόμος με τον οποίο ένας ληστής έπαιρνε χάρη αν έφερνε το κεφάλι ενός άλλου.. του Υπουργού Εσωτερικών Κονδύλη τότε. Απλό ε;
Πηγές
Σχόλια