29 Μαΐου 1453. Η Πόλις Εάλω;
Μια ημερομηνία- καλή αφορμή να συζητήσουμε τις δύο "σχολές" του νεο-ελληνισμού- τον Ελληνικό εθνικισμό και τον αντίποδα του ελληνοκεντρισμό. Εννοείται ότι όταν λέμε "εθνικισμός" δεν νοούμε σε καμία περίπτωση τη Χρυσή Αυγή.. η αγγλική wikipedia το λέει ωραία Nationalism is a belief.. πίστη, άρα υποκειμενικό, προτιμάμε το Λόγο όμως έναντι της Πίστης σε ιστορικά ζητήματα. Στόχος του συγκεκριμένου ποστ είναι να ξεσκεπάσει, ίσως να διαφωτίσει κάποια κομμάτια που δυστυχώς παραμένουν στις εμφύλιες διαμάχες Ελλήνων διανοουμένων- κ να τις ξεπεράσει, πατώντας στην πραγματικότητα..
Πριν πάμε στο θέμα είναι καλό να διευκρινίσουμε ότι το ΕΘΝΟΣ σημαίνει μεγάλη ομάδα- αναφέρεται στα ομηρικά έπη και συγκεκριμένα ως "έθνεα νεκρών" όταν ο Οδυσσέας κατέβηκε στον Άδη για να περιγράψει το μεγάλο αριθμό... δεν έχει συνεπώς καμία σχέση η λέξη έθνος με οτιδήποτε μεταφυσικό ή ότι άλλο....
Η δημιουργία του Ελληνικού Εθνικισμού (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει) - 1204 και ΟΧΙ 1453
Τα πρώτα ελληνικά ΕΘΝΙΚΑ κράτη διαμορφώθηκαν ΜΕΤΑ την Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους, το 1204 (διαβάστε το μέγεθος της καταστροφής τότε εδώ, εδώ και εδώ). Τα "κράτη" αυτά ήταν :
α) η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, που ιδρύθηκε από τους Κομνηνούς που θεωρούσαν εαυτούς ως συνεχιστές της (Ανατολικής) Ρωμαικής Αυτοκρατορίας- ήτοι Βυζαντίου. Οι Αυτοκράτορες της Τραπεζούντας αρχικά έφεραν τον τίτλο «Αυτοκράτωρ Ρωμαίων»
β) το Δεσποτάτο της Ηπείρου, με έδρα την Άρτα, που ιδρύθηκε από τον Μιχαήλ Α΄ Δούκα το 1204, ξάδελφο των αυτοκρατόρων Ισαάκιου Β΄ Αγγέλου και Αλεξίου Γ΄. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου καταλύθηκε το 1359 από τους Σέρβους.
γ) το Δεσποτάτο του Μυστρά, με δεσπότες Έλληνες, τον Εμμανουήλ Καντακουζηνό (1349) και στη συνέχεια Παλαιολόγους (1384).
δ) η Αυτοκρατορία της Νίκαιας, που ιδρύθηκε από το Θεόδωρο Λάσκαρη, η οποία και ΑΝΑΚΑΤΕΛΑΒΕ την Πόλη το 1261.
"Εμφύλιοι"
Αυτά τα κράτη είχαν μάχες και μεταξύ τους, όπως οι πόλεις κράτη Αθήνα - Σπάρτη. Ενδεικτικά αναφέρουμε
α) ο Θεόδωρος Λάσκαρης το 1207 νίκησε τον Δαβίδ Κομνηνό που είχε κυριαρχήσει στην Παφλαγονία και είχε φτάσει μέχρι την Ηράκλεια του Πόντου και απειλούσε τη Νικομήδεια και τον ανάγκασε να υποχωρήσει στη Σινώπη.
β) Το Δεσποτάτο της Ηπείρου με το Μιχαήλ Β΄ αφότου έχασε την Θεσσαλονίκη που καταλήφθηκε από την αυτοκρατορία της Νικαίας το 1246, συμμάχησε με τους Λατίνους εναντίον της Νικαίας.
γ) το 1259, πριν την κατάληψη της Πόλης τη νίκη του Μιχαήλ Ή του Παλαιολόγου με τη συντριβή των ενωμένων δυνάμεων του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β' Δούκα, του πρίγκιπα της Αχαΐας Γουλιέλμου Βιλλεαρδουίνου και του βασιλιά της Σικελίας Μανφρέδου στην μάχη της Πελαγονίας το 1259.
Ανακατάληψη της Πόλης και 1261 - 1453
Η ανακατάληψη της Πόλης έγινε τυχαία, μετά τις προσπάθειες των Παλαιολόγων από την Αυτοκρατορία της Νίκαιας.. στις 13/25 Ιουλίου του 1261 με αναγνωριστικό στράτευμα, οι Βενετοί έλειπαν και απλά οι Έλληνες μπούκαραν και ανακατέλαβαν την Πόλη. Στις 15 Αυγούστου 1261 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος μπήκε στην πόλη και στέφθηκε αυτοκράτορας. Απλά.
Προσωπικότητες που έζησαν αυτή την περίοδο ήταν ο Βησσαρίων, ο οποίος κατά πολλούς ευθύνεται για την Αναγέννηση της Δύσης. Επίσης το 1400 ο Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων, υπέρμαχος του πλατωνισμού και οραματιστής του νέου ελληνισμού, ιδρύει στον Μυστρά φιλοσοφική σχολή. Δυστυχώς περισσότερο τους γνωρίζουν στη Δύση, παρά εμείς.
Το 1453 λοιπόν ο 21χρονος Μωάμεθ ο ΄Β ο Πορθητής πήρε την Πόλη με την τελευταία επίθεση στις 29 Μαΐου και με προδοσία λένε πολλοί, αλλά λίγη σημασία έχει πια.. Μία πόλη που η τελευταία της λειτουργία στην Αγιά Σοφιά (από τον Παρθενώνα και την Αθηνά) ήταν καθολική και όχι Ορθόδοξη.
Συμπέρασματα:
Α) Τι ΔΕ ξέρουμε για το 1204 στη σημερινή ελληνική επικράτεια:
Ουσιαστικά ήταν η πρώτη φορά που είχαμε αποικιοκρατικό μοντέλο σε Κρήτη- Κύπρο- Χίο κυρίως με εκμετάλλευση πόρων από Βενετούς, Γενουάτες, Καταλανούς και λοιπούς Ευρωπαίους.
Β) 1830- η δημιουργία του Ελληνορθόδοξου Βασιλείου με γερμανική αρχαιολατρεία
Ξεχνάμε ότι δημιουργός της Επανάστασης του 1821 ήταν αστοί έμποροι ΕΚΤΟΣ Ελλάδας συνασπισμένοι στη Φιλική Εταιρεία και ότι η Ελληνική Επανάσταση - φυσικά και εθνικοαπελευθερωτική -θρησκευτική ξεκίνησε στο Ιάσιο. Στην Ελλάδα εκδηλώθηκε από τα μέλη της Φιλικής με συνασπισμό Αρβανιτών και Βλάχων Ορθοδόξων, που συναποτέλεσαν το Εθνικό μετέπειτα Βασίλειο με Γλώσσα και Θρησκεία ελληνορθόδοξη. Ο Ρήγας Φεραίος επίσης καταγράφεται ως ο πρώτος Εθνομάρτυρας - αλλά στη χάρτα του η Κύπρος δεν περιλαμβανόταν... γιατί ίσως υπολόγιζε στην ελληνική αστική τάξη και την αναβίωση μιας Ρωμαϊκής- Ρωμέικης- και πάλι αυτοκρατορίας.
"Καθαροί" πρόσφατοι εκφραστές του ελληνικού Εθνικισμού (μετά το 1821 και την ίδρυση του ελληνικού Κράτους) ήταν η Μεγάλη Ιδέα
Γ) Η Μεγάλη Ιδέα- από το 1844 στο 1922
Μια δεκαετία περίπου μετά την ίδρυση του κράτους ο Ιωάννης Κωλέττης εξέφρασε την επεκτατικότητα του νεοσύστατου κράτους. Τότε υπήρχε και το θέμα των Ελλήνων που ζούσαν πριν την Οθωμανική εξουσία στο κράτος και όσους ήρθαν μετά (αυτόχθονες-ετερόχθονες).
Από wikipedia: Ως όρος (Μεγάλη Ιδέα) πρωτοεμφανίστηκε στις 14 Ιανουαρίου του 1844 με την ομιλία του Ιωάννη Κωλέττη κατά τη διαμάχη αυτοχθόνων-ετεροχθόνων στην Εθνοσυνέλευση [...] Επί της ουσίας πρόκειται για αλυτρωτικό Ελληνικό οραματισμό, τον οποίο εμπνεύσθηκε ως όρο για δημαγωγικούς λόγους ο πρώτος Συνταγματικός πρωθυπουργός Ιωάννης Κωλέττης στα μέσα του 19ου αιώνα και στον οποίο στήριξε ολόκληρη την πολιτική του. Αναφέρεται στην προσπάθεια επανάκτησης των χαμένων εδαφών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και παρέμεινε ως στόχος ουσιαστικά όλων των Ελληνικών κυβερνήσεων μέχρι τον Αύγουστο του 1922, όταν και εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.
Το πληρώσαμε ακριβά, την έλευση των Ποντίων στην Ελλάδα και την απώλεια της Κύπρου αργότερα.
Δ) ο ρόλος του Ίωνα Δραγούμη
Ο Ίων Δραγούμης υποστήριξε τη δημιουργία ενός πολυεθνικού ελληνικού κράτους, εκφραζόμενος από το 1908 εναντίον της Μεγάλης Ιδέας. Οι περισσότεροι διανοούμενοι τον λάτρευαν, όπως ο Ελύτης, ο Παλαμάς. Δολοφονήθηκε το 1920 στο Χίλτον στην Αθήνα. Ακόμα ένας ελληνολάτρης διανοούμενος ήταν ο Περικλής Γιαννόπουλος, που αυτοκτόνησε στο Σκαραμαγκά το 1910.
Ελληνοκεντρισμός
Ατυχής ο ορισμός της wikipedia, με παραπομπή κάτι μάλλον άσχετο για την ελληνικότητα (δείτε και εδώ). Μερικοί το λένε Μύθο. ο Ελληνοκεντρισμός έχει ως κύριο(;) υπέρμαχο τον Δημήτρη Κιτσίκη. Ο Κιτσίκης συνοπτικά πιστεύει τα εξής:
Τὸ γένος τῶν Ἑλλήνων ἀρχίζει τοὐλάχιστον ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ὁμήρου, μἐ μία καὶ μοναδικὴ γλῶσσα ἐν ἐξελίξει (δὲν ὑπάρχει διαφορετικὴ ἀρχαία γλῶσσα καὶ νεοελληνικὴ γλῶσσα) μὲ περιόδους ἀναπτύξεως καὶ παρακμῆς (σήμερα περνᾶμε μία περίοδο ἐντόνου παρακμῆς), ἀλλὰ μὲ ἕνα μοναδικὸ χαρακτηριστικό: εἶναι θεόπνευστο. Θεωρεί επίσης τὴν ἑλληνικὴ ἐπανάσταση τοῦ 1821 ὡς φραγκικὴ ἐκδήλωση παρακμῆς.
Θεούλης λέω εγώ. Καταρχήν μιλάει για Γένος και όχι για Έθνος. Επίσης υπάρχει η έννοια του Ρωμιού και της Ρωμιοσύνης. Οι αποκαλούμενοι εθνικιστές δεν τα βλέπουν αυτά και δεν τα λαμβάνουν υπόψιν τους, γιατί εν μέρει καταρρέει και η θεωρία του Έθνους που ασπάζονται.... Κατά δεύτερον είναι Ορθόδοξος, ως μετεξέλιξη του αρχαίας ελληνικής λατρείας προς το Θεό (ποιος αρνείται πώς η διαφορά είναι ότι απεικονίζει το Θεό, αντίθετα με τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ), κατά τρίτον πιστεύει σε συμμαχία με την Τουρκία (και φυσικά δε μισεί τους Εβραίους...) . Οι Τούρκοι το λένε Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι Έλληνες Βυζάντιο σου λέει. Δεν έχει και άδικο. Ουσιαστικά θεωρεί ότι οι Έλληνες είναι ένας Αυτοκρατορικός, εξωστρεφής και ανοιχτός λαός, που σε αυτή τη φάση περνούν μία παρακμή, ανάμεσα στις τόσες άλλες ΑΛΛΑ επειδή είναι λίγοι χρειάζονται κάτι μεγαλύτερο από ατό να μπορούν να το οδηγήσουν... Ειλικρινά, αυτό θεωρώ και εγώ. Και όσο για τους εθνικιστές, απλά και εγώ δε μπορώ να πω ότι βλέπω Έθνος πουθενά...
Η βασική διαφορά του ευρωπαϊκού εθνικισμού με τον ελληνικό είναι ότι ο ελληνικός ΔΕΝ είναι αστικός.
Αν με ρωτάτε εμένα, όλα είναι ένα.... και η αλήθεια πικρή. Ο εθνικισμός μας οδήγησε σε συρρίκνωση. Ιστορικά οι Έλληνες δημιουργήσαμε 3 "διεθνείς" ηγεμονίες για να το πω σύγχρονα: την Αθηναϊκή, την Αλεξανδρινή και τη Βυζαντινή. Αν με ρωτάτε για Δημοκρατία, αν δεν είχε Θεμιστοκλή και Περικλή δε θα την ήξερε κανείς, όπως και τη Σπάρτη - αν και γνωστό ότι ο Πλάτωνας δεν τη θεωρεί καλή περίοδο αφού έζησε και την παρακμή της... και δηλώνει αντιδημοκρατικός. Η ζήλεια αλλά και ο φιλελληνισμός των Γερμανών
(αλλά και ο Λιαντίνης και ο Κονδύλης σπούδασαν και αναγνωρίστηκαν στη Γερμανία....)
δημιούργησε και τη σημερινή εικόνα για τον Αλέξανδρο, με τον Ντρόυζεν (το 1833 ο Ντρόυζεν δημοσιεύει την “Ιστορία του Μεγ. Αλεξάνδρου” η οποία τυγχάνει θερμής υποδοχής. Εδώ ο Μεγ. Αλέξανδρος παρουσιάζεται όχι ως καταστροφέας αλλά ως σωτήρας της Ελλάδας. Η στρατοκρατική Πρωσία ενδιαφέρεται, ασφαλώς, να τονίση τις ιστορικές αναλογίες (Ελλάδα=Γερμανία, Μακεδονία=Πρωσία) και είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ντρόυζεν γίνεται ο επίσημος ιστορικός της Πρωσίας. Με τον καιρό οι Έλληνες διανοούμενοι αντιγράφουν την νέα γερμανική τάση και ο Μέγας Αλέξανδρος παίρνει την θέση που γνωρίζουμε σήμερα.) και το διδακτορικό του (Geschichte Alexanders des Grossen) μαθητή του Χέγκελ ή Έγελου
[«Ο Έγελος πίστευε ότι σε όλη την Ιστορία, μόνο οι Έλληνες είχαν συλλάβει την ουσιαστική σχέση του υποκειμένου με το σύμπαν. Το μόνον που τους έλειψε ήταν μία απολύτως ανθρώπινη θρησκεία... Μία τέτοια θρησκεία έπρεπε να καταργήσει μια για πάντα το παράλογο της τυφλής μοίρας [όπως εκφράζεται στην αρχαία τραγωδία] και την τυραννία της φύσης. Ο Χριστιανισμός [στην ορθόδοξη μορφή του] στην ελληνίζουσα εγελιανή ερμηνεία του, κάλυπτε αυτήν την επιτακτική ανάγκη»],
και φαίνεται από τον Καρλομάγνο και τη στέψη του από τον Πάπα το 800 ως Αυτοκράτωρ των Ρωμαίων (!!!) και φυσικά την επική ατάκα του Βολταίρου "αυτό το συνονθύλευμα που αυτοαποκαλείται «Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία» δεν υπήρξε ποτέ, με κανένα τρόπο, ούτε Αγία ούτε Ρωμαϊκή ούτε Αυτοκρατορία", έως το όνειρο της ΕΕ με τη Ρώμη σήμερα.... μην αναρωτιέστε για τίποτα
"Πόλεμος πάντων πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς, και τους μεν θεούς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελευθέρους",
Από το "απέναντι από τους τυφλούς" και το χρησμό των Δελφών το Βύζαντα των Μεγάρων λοιπόν και το "Εις την Πόλιν" ως στο "όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη", από τον Όμηρο έως σήμερα.... Δυστυχώς εστιάζουμε στο 1453 με το "έθνος" και χάνουμε το 1204, που η σημασία του για ότι ελληνικό ήταν πολύ μεγαλύτερη αν το δεις ΜΗ εθνικιστικά... Εννοείται πως υπάρχει συνέχεια, εννοείται πως θέλει πολύ ψάξιμο για να τη βρούμε... το σίγουρο είναι ότι ένα είναι το πρώτο κοινό σημείο: η γλώσσα, την οποία αν την ακούσεις θα συνδεθείς με την ΙΔΕΑ της Ελλάδας, μιας που ελληνική είναι σίγουρα πρώτα η Παιδεία....
Μια ημερομηνία- καλή αφορμή να συζητήσουμε τις δύο "σχολές" του νεο-ελληνισμού- τον Ελληνικό εθνικισμό και τον αντίποδα του ελληνοκεντρισμό. Εννοείται ότι όταν λέμε "εθνικισμός" δεν νοούμε σε καμία περίπτωση τη Χρυσή Αυγή.. η αγγλική wikipedia το λέει ωραία Nationalism is a belief.. πίστη, άρα υποκειμενικό, προτιμάμε το Λόγο όμως έναντι της Πίστης σε ιστορικά ζητήματα. Στόχος του συγκεκριμένου ποστ είναι να ξεσκεπάσει, ίσως να διαφωτίσει κάποια κομμάτια που δυστυχώς παραμένουν στις εμφύλιες διαμάχες Ελλήνων διανοουμένων- κ να τις ξεπεράσει, πατώντας στην πραγματικότητα..
Πριν πάμε στο θέμα είναι καλό να διευκρινίσουμε ότι το ΕΘΝΟΣ σημαίνει μεγάλη ομάδα- αναφέρεται στα ομηρικά έπη και συγκεκριμένα ως "έθνεα νεκρών" όταν ο Οδυσσέας κατέβηκε στον Άδη για να περιγράψει το μεγάλο αριθμό... δεν έχει συνεπώς καμία σχέση η λέξη έθνος με οτιδήποτε μεταφυσικό ή ότι άλλο....
Η δημιουργία του Ελληνικού Εθνικισμού (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει) - 1204 και ΟΧΙ 1453
Τα πρώτα ελληνικά ΕΘΝΙΚΑ κράτη διαμορφώθηκαν ΜΕΤΑ την Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους, το 1204 (διαβάστε το μέγεθος της καταστροφής τότε εδώ, εδώ και εδώ). Τα "κράτη" αυτά ήταν :
α) η Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, που ιδρύθηκε από τους Κομνηνούς που θεωρούσαν εαυτούς ως συνεχιστές της (Ανατολικής) Ρωμαικής Αυτοκρατορίας- ήτοι Βυζαντίου. Οι Αυτοκράτορες της Τραπεζούντας αρχικά έφεραν τον τίτλο «Αυτοκράτωρ Ρωμαίων»
β) το Δεσποτάτο της Ηπείρου, με έδρα την Άρτα, που ιδρύθηκε από τον Μιχαήλ Α΄ Δούκα το 1204, ξάδελφο των αυτοκρατόρων Ισαάκιου Β΄ Αγγέλου και Αλεξίου Γ΄. Το Δεσποτάτο της Ηπείρου καταλύθηκε το 1359 από τους Σέρβους.
γ) το Δεσποτάτο του Μυστρά, με δεσπότες Έλληνες, τον Εμμανουήλ Καντακουζηνό (1349) και στη συνέχεια Παλαιολόγους (1384).
δ) η Αυτοκρατορία της Νίκαιας, που ιδρύθηκε από το Θεόδωρο Λάσκαρη, η οποία και ΑΝΑΚΑΤΕΛΑΒΕ την Πόλη το 1261.
"Εμφύλιοι"
Αυτά τα κράτη είχαν μάχες και μεταξύ τους, όπως οι πόλεις κράτη Αθήνα - Σπάρτη. Ενδεικτικά αναφέρουμε
α) ο Θεόδωρος Λάσκαρης το 1207 νίκησε τον Δαβίδ Κομνηνό που είχε κυριαρχήσει στην Παφλαγονία και είχε φτάσει μέχρι την Ηράκλεια του Πόντου και απειλούσε τη Νικομήδεια και τον ανάγκασε να υποχωρήσει στη Σινώπη.
β) Το Δεσποτάτο της Ηπείρου με το Μιχαήλ Β΄ αφότου έχασε την Θεσσαλονίκη που καταλήφθηκε από την αυτοκρατορία της Νικαίας το 1246, συμμάχησε με τους Λατίνους εναντίον της Νικαίας.
γ) το 1259, πριν την κατάληψη της Πόλης τη νίκη του Μιχαήλ Ή του Παλαιολόγου με τη συντριβή των ενωμένων δυνάμεων του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β' Δούκα, του πρίγκιπα της Αχαΐας Γουλιέλμου Βιλλεαρδουίνου και του βασιλιά της Σικελίας Μανφρέδου στην μάχη της Πελαγονίας το 1259.
Ανακατάληψη της Πόλης και 1261 - 1453
Η ανακατάληψη της Πόλης έγινε τυχαία, μετά τις προσπάθειες των Παλαιολόγων από την Αυτοκρατορία της Νίκαιας.. στις 13/25 Ιουλίου του 1261 με αναγνωριστικό στράτευμα, οι Βενετοί έλειπαν και απλά οι Έλληνες μπούκαραν και ανακατέλαβαν την Πόλη. Στις 15 Αυγούστου 1261 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Παλαιολόγος μπήκε στην πόλη και στέφθηκε αυτοκράτορας. Απλά.
Προσωπικότητες που έζησαν αυτή την περίοδο ήταν ο Βησσαρίων, ο οποίος κατά πολλούς ευθύνεται για την Αναγέννηση της Δύσης. Επίσης το 1400 ο Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων, υπέρμαχος του πλατωνισμού και οραματιστής του νέου ελληνισμού, ιδρύει στον Μυστρά φιλοσοφική σχολή. Δυστυχώς περισσότερο τους γνωρίζουν στη Δύση, παρά εμείς.
Το 1453 λοιπόν ο 21χρονος Μωάμεθ ο ΄Β ο Πορθητής πήρε την Πόλη με την τελευταία επίθεση στις 29 Μαΐου και με προδοσία λένε πολλοί, αλλά λίγη σημασία έχει πια.. Μία πόλη που η τελευταία της λειτουργία στην Αγιά Σοφιά (από τον Παρθενώνα και την Αθηνά) ήταν καθολική και όχι Ορθόδοξη.
Συμπέρασματα:
Α) Τι ΔΕ ξέρουμε για το 1204 στη σημερινή ελληνική επικράτεια:
Ουσιαστικά ήταν η πρώτη φορά που είχαμε αποικιοκρατικό μοντέλο σε Κρήτη- Κύπρο- Χίο κυρίως με εκμετάλλευση πόρων από Βενετούς, Γενουάτες, Καταλανούς και λοιπούς Ευρωπαίους.
Β) 1830- η δημιουργία του Ελληνορθόδοξου Βασιλείου με γερμανική αρχαιολατρεία
Ξεχνάμε ότι δημιουργός της Επανάστασης του 1821 ήταν αστοί έμποροι ΕΚΤΟΣ Ελλάδας συνασπισμένοι στη Φιλική Εταιρεία και ότι η Ελληνική Επανάσταση - φυσικά και εθνικοαπελευθερωτική -θρησκευτική ξεκίνησε στο Ιάσιο. Στην Ελλάδα εκδηλώθηκε από τα μέλη της Φιλικής με συνασπισμό Αρβανιτών και Βλάχων Ορθοδόξων, που συναποτέλεσαν το Εθνικό μετέπειτα Βασίλειο με Γλώσσα και Θρησκεία ελληνορθόδοξη. Ο Ρήγας Φεραίος επίσης καταγράφεται ως ο πρώτος Εθνομάρτυρας - αλλά στη χάρτα του η Κύπρος δεν περιλαμβανόταν... γιατί ίσως υπολόγιζε στην ελληνική αστική τάξη και την αναβίωση μιας Ρωμαϊκής- Ρωμέικης- και πάλι αυτοκρατορίας.
"Καθαροί" πρόσφατοι εκφραστές του ελληνικού Εθνικισμού (μετά το 1821 και την ίδρυση του ελληνικού Κράτους) ήταν η Μεγάλη Ιδέα
Γ) Η Μεγάλη Ιδέα- από το 1844 στο 1922
Μια δεκαετία περίπου μετά την ίδρυση του κράτους ο Ιωάννης Κωλέττης εξέφρασε την επεκτατικότητα του νεοσύστατου κράτους. Τότε υπήρχε και το θέμα των Ελλήνων που ζούσαν πριν την Οθωμανική εξουσία στο κράτος και όσους ήρθαν μετά (αυτόχθονες-ετερόχθονες).
Από wikipedia: Ως όρος (Μεγάλη Ιδέα) πρωτοεμφανίστηκε στις 14 Ιανουαρίου του 1844 με την ομιλία του Ιωάννη Κωλέττη κατά τη διαμάχη αυτοχθόνων-ετεροχθόνων στην Εθνοσυνέλευση [...] Επί της ουσίας πρόκειται για αλυτρωτικό Ελληνικό οραματισμό, τον οποίο εμπνεύσθηκε ως όρο για δημαγωγικούς λόγους ο πρώτος Συνταγματικός πρωθυπουργός Ιωάννης Κωλέττης στα μέσα του 19ου αιώνα και στον οποίο στήριξε ολόκληρη την πολιτική του. Αναφέρεται στην προσπάθεια επανάκτησης των χαμένων εδαφών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και παρέμεινε ως στόχος ουσιαστικά όλων των Ελληνικών κυβερνήσεων μέχρι τον Αύγουστο του 1922, όταν και εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.
Το πληρώσαμε ακριβά, την έλευση των Ποντίων στην Ελλάδα και την απώλεια της Κύπρου αργότερα.
Δ) ο ρόλος του Ίωνα Δραγούμη
Ο Ίων Δραγούμης υποστήριξε τη δημιουργία ενός πολυεθνικού ελληνικού κράτους, εκφραζόμενος από το 1908 εναντίον της Μεγάλης Ιδέας. Οι περισσότεροι διανοούμενοι τον λάτρευαν, όπως ο Ελύτης, ο Παλαμάς. Δολοφονήθηκε το 1920 στο Χίλτον στην Αθήνα. Ακόμα ένας ελληνολάτρης διανοούμενος ήταν ο Περικλής Γιαννόπουλος, που αυτοκτόνησε στο Σκαραμαγκά το 1910.
Ελληνοκεντρισμός
Ατυχής ο ορισμός της wikipedia, με παραπομπή κάτι μάλλον άσχετο για την ελληνικότητα (δείτε και εδώ). Μερικοί το λένε Μύθο. ο Ελληνοκεντρισμός έχει ως κύριο(;) υπέρμαχο τον Δημήτρη Κιτσίκη. Ο Κιτσίκης συνοπτικά πιστεύει τα εξής:
Τὸ γένος τῶν Ἑλλήνων ἀρχίζει τοὐλάχιστον ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ὁμήρου, μἐ μία καὶ μοναδικὴ γλῶσσα ἐν ἐξελίξει (δὲν ὑπάρχει διαφορετικὴ ἀρχαία γλῶσσα καὶ νεοελληνικὴ γλῶσσα) μὲ περιόδους ἀναπτύξεως καὶ παρακμῆς (σήμερα περνᾶμε μία περίοδο ἐντόνου παρακμῆς), ἀλλὰ μὲ ἕνα μοναδικὸ χαρακτηριστικό: εἶναι θεόπνευστο. Θεωρεί επίσης τὴν ἑλληνικὴ ἐπανάσταση τοῦ 1821 ὡς φραγκικὴ ἐκδήλωση παρακμῆς.
Θεούλης λέω εγώ. Καταρχήν μιλάει για Γένος και όχι για Έθνος. Επίσης υπάρχει η έννοια του Ρωμιού και της Ρωμιοσύνης. Οι αποκαλούμενοι εθνικιστές δεν τα βλέπουν αυτά και δεν τα λαμβάνουν υπόψιν τους, γιατί εν μέρει καταρρέει και η θεωρία του Έθνους που ασπάζονται.... Κατά δεύτερον είναι Ορθόδοξος, ως μετεξέλιξη του αρχαίας ελληνικής λατρείας προς το Θεό (ποιος αρνείται πώς η διαφορά είναι ότι απεικονίζει το Θεό, αντίθετα με τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ), κατά τρίτον πιστεύει σε συμμαχία με την Τουρκία (και φυσικά δε μισεί τους Εβραίους...) . Οι Τούρκοι το λένε Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι Έλληνες Βυζάντιο σου λέει. Δεν έχει και άδικο. Ουσιαστικά θεωρεί ότι οι Έλληνες είναι ένας Αυτοκρατορικός, εξωστρεφής και ανοιχτός λαός, που σε αυτή τη φάση περνούν μία παρακμή, ανάμεσα στις τόσες άλλες ΑΛΛΑ επειδή είναι λίγοι χρειάζονται κάτι μεγαλύτερο από ατό να μπορούν να το οδηγήσουν... Ειλικρινά, αυτό θεωρώ και εγώ. Και όσο για τους εθνικιστές, απλά και εγώ δε μπορώ να πω ότι βλέπω Έθνος πουθενά...
Η βασική διαφορά του ευρωπαϊκού εθνικισμού με τον ελληνικό είναι ότι ο ελληνικός ΔΕΝ είναι αστικός.
Αν με ρωτάτε εμένα, όλα είναι ένα.... και η αλήθεια πικρή. Ο εθνικισμός μας οδήγησε σε συρρίκνωση. Ιστορικά οι Έλληνες δημιουργήσαμε 3 "διεθνείς" ηγεμονίες για να το πω σύγχρονα: την Αθηναϊκή, την Αλεξανδρινή και τη Βυζαντινή. Αν με ρωτάτε για Δημοκρατία, αν δεν είχε Θεμιστοκλή και Περικλή δε θα την ήξερε κανείς, όπως και τη Σπάρτη - αν και γνωστό ότι ο Πλάτωνας δεν τη θεωρεί καλή περίοδο αφού έζησε και την παρακμή της... και δηλώνει αντιδημοκρατικός. Η ζήλεια αλλά και ο φιλελληνισμός των Γερμανών
δημιούργησε και τη σημερινή εικόνα για τον Αλέξανδρο, με τον Ντρόυζεν (το 1833 ο Ντρόυζεν δημοσιεύει την “Ιστορία του Μεγ. Αλεξάνδρου” η οποία τυγχάνει θερμής υποδοχής. Εδώ ο Μεγ. Αλέξανδρος παρουσιάζεται όχι ως καταστροφέας αλλά ως σωτήρας της Ελλάδας. Η στρατοκρατική Πρωσία ενδιαφέρεται, ασφαλώς, να τονίση τις ιστορικές αναλογίες (Ελλάδα=Γερμανία, Μακεδονία=Πρωσία) και είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ντρόυζεν γίνεται ο επίσημος ιστορικός της Πρωσίας. Με τον καιρό οι Έλληνες διανοούμενοι αντιγράφουν την νέα γερμανική τάση και ο Μέγας Αλέξανδρος παίρνει την θέση που γνωρίζουμε σήμερα.) και το διδακτορικό του (Geschichte Alexanders des Grossen) μαθητή του Χέγκελ ή Έγελου
[«Ο Έγελος πίστευε ότι σε όλη την Ιστορία, μόνο οι Έλληνες είχαν συλλάβει την ουσιαστική σχέση του υποκειμένου με το σύμπαν. Το μόνον που τους έλειψε ήταν μία απολύτως ανθρώπινη θρησκεία... Μία τέτοια θρησκεία έπρεπε να καταργήσει μια για πάντα το παράλογο της τυφλής μοίρας [όπως εκφράζεται στην αρχαία τραγωδία] και την τυραννία της φύσης. Ο Χριστιανισμός [στην ορθόδοξη μορφή του] στην ελληνίζουσα εγελιανή ερμηνεία του, κάλυπτε αυτήν την επιτακτική ανάγκη»],
και φαίνεται από τον Καρλομάγνο και τη στέψη του από τον Πάπα το 800 ως Αυτοκράτωρ των Ρωμαίων (!!!) και φυσικά την επική ατάκα του Βολταίρου "αυτό το συνονθύλευμα που αυτοαποκαλείται «Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία» δεν υπήρξε ποτέ, με κανένα τρόπο, ούτε Αγία ούτε Ρωμαϊκή ούτε Αυτοκρατορία", έως το όνειρο της ΕΕ με τη Ρώμη σήμερα.... μην αναρωτιέστε για τίποτα
Σχόλια